Yargıtay, 10 tutuklunun demir çubuk ve sopalarla öldüğü ‘Diyarbakır Cezaevi katliamı’ davasında vakit aşımı kararını hukuka uygun buldu. Yaklaşık 28 yıldır süren ve üç kere Yargıtay’dan dönen dava cezasızlıkla kapandı. İdam istemiyle yargılanan sanıkların kabahatleri, vakit aşımına uğradı.
MLSA’dan Deniz Tekin’in haberine nazaran, Diyarbakır E Tipi Kapalı Cezaevi’nde, 24 Eylül 1996 tarihinde 10 tutuklunun sopa ve demir çubuklarla dövülerek öldürülmesi ve 24 tutuklunun yaralanmasına ait görülen dava cezasızlıkla sonuçlandı. Ortalarında asker, polis, gardiyan, cezaevi hekimi ve müdürünün bulunduğu 89 sanıklı dava, adap ve temel istikametindeki eksiklikler nedeniyle iki defa Yargıtay’dan geri döndü. Bozma kararının akabinde tekrar görülen davada, Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi 2019’da, sanıkların vakit aşımından düşmesine karar verdi.
TEMYİZE GİTTİ
Mağdur avukatları, mahallî mahkemenin kararının hukuka ters olduğunu belirterek temyize gitti. Birtakım sanık avukatları ise zamanaşımı yerine beraat kararı verilmesi gerektiğini savunarak itiraz etti.
YARGITAY 4 YOL SONRA KARARINI AÇIKLADI
Temyiz incelemesini dört yılda tamamlayan Yargıtay 1. Ceza Dairesi, lokal mahkemenin düşme kararını oy çokluğuyla onadı. Kararda, mahallî mahkemenin sanıkların maktullere karşı gerçekleştirdiği aksiyonları tanımlarken kullandığı kabahat hususu ve türel değerlendirmelerinde bir kusur bulunmadığı vurgulandı. Ayrıyeten, 2014 yılında beraat eden yedi kamu vazifelisi sanık hakkında yine karar kurulmasının “hukuki kıymetten yoksun” olduğu kaydedildi.
BİR SANIK HAKKINDA HÜKÜM
Sanıklardan Muhammed Özdil’in 2005 yılında ölmesine ait ise Yargıtay, bu sanık tarafından evrakın bozulmasına ve lokal mahkemeye gönderilmesine karar verdi. Kararda, vefat sebebiyle davanın düşürülmesinin gerekip gerektirmediği değerlendirilmesinin tüzel bir mecburilik olduğu kaydedildi.
Yargıtay’ın bu kararıyla, 88 sanık hakkında açılan davada verilen düşme kararı katılaşmış oldu.
Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi, 2023 yılında görülen davada Muhammed Özdil’in öldüğüne dair tespitler gerekçesiyle kamu davasının düşürülmesine karar verdi.
MUHALİF ÜYEDEN ŞERH
Oy çokluğuyla alınan karara muhalif kalan Yargıtay üyesi, mahkemenin sanıkların aksiyonlarının misyonları gereği mi yapıldığı ve hukuka uygun hareket edip etmediklerinin ayrıntılı incelenmesi gerektiğini belirtti. Sanıkların bu hareketlerinin hukuka uygun olduğunun tespit edilmesi halinde beraat kararı verilmesi gerektiğini savundu. Şayet sanıkların vazife hudutlarını aştığı tespit edilirse, lehlerine olan kanun kararlarına nazaran ceza verilmesi gerektiğini, müdahalenin “kastı aşan adam öldürme” olarak değerlendirilip zamanaşımı kararı verilmesinin hukuka karşıt olduğunu tez etti.
Ne olmuştu?
Diyarbakır Cezaevi’nde 1996 yılında, gardiyan ve askerlerin tutuklulara saldırması sonucu 10 tutuklu hayatını kaybetmiş, 24 tutuklu yaralanmıştı. Katliamda ömrünü yitirenler ortasında Erkan Hakan Perişan, Cemal Çam, Hakkı Tekin, Ahmet Çelik, Edip Dilekçi, Mehmet Nimet Çakmak, Rıdvan Bulut, Mehmet Kadri Gümüş, Kadri Demir, Mehmet Arslan ve Hakkı Tekin bulunuyordu. Cezaevine yapılan operasyon, “cezaevi nakillerine karşı başlatılan isyanı bastırmak” gerekçesiyle yapılmıştı.
Olay sonrası asker, polis, gardiyan, cezaevi hekimi ve müdürünün de ortalarında bulunduğu toplam 72 sanık hakkında açılan dava 2007 yılında sonuçlanmış; 62 sanık “kastın aşılması suretiyle birden fazla kişiyi öldürmek” ve “görevi berbata kullanmak” hatalarından 5’er yıl mahpus cezası ve 3’er yıl kamu hizmetinden men cezasına çarptırılmıştı. 3 sanık beraat ederken, 7 sanık hakkında vakit aşımına uğradığına hükmedilmişti.
Yargıtay 1. Ceza Dairesi, eksik soruşturma yapıldığı gerekçesiyle 2007’de kararı bozarak belgeyi mahallî mahkemeye göndermişti. Olaylarda ağır yaralanan ve daha sonra hayatını kaybeden Kadir Demir’in tedavi edilmeden Antep Cezaevi’ne sevk edilmesi nedeniyle haklarında dava açılan 17 kamu görevlisinin evrakı da bu davayla birleştirilerek sanık sayısı 89’a yükselmişti. 2014 yılında sonuçlanan davada Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi, 62 sanığa 5 yıl mahpus cezası verirken, 20 sanık hakkında beraat kararı vermişti. Mahkeme, 7 sanık hakkındaki suçlamaları vakit aşımı nedeniyle düşürdü.
Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2016 yılında bir kere daha kararı bozdu ve 89 sanık hakkında açılan davanın vakit aşımından düşürülmesine karar verdi.
Mağdur avukatları, davanın makul müddette sonuçlandırılmadığı gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. AİHM, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin hayat hakkını garanti altına alan 2’nci ve azap ile makûs muameleyi yasaklayan 3’üncü hususunun ihlal edildiğine karar vererek, Türkiye’yi 2010 yılında 798 bin Euro tazminata mahkum etti.
(ALINTI)