CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Amasra’da 42 maden emekçisinin hayatını kaybettiği patlama ile teknik işçi yetersizliği temasına dikkat çekti. Yavuzyılmaz, “AK Parti hükümeti maden ocaklarındaki teknik işçi ve maden emekçi sayısındaki eksikliği göz nazaran göre gidermedi ve kazayla ilgili yayınlana uzman ön raporundaki kaza kusur tespitinde teknik işçi sayısındaki eksiklikle AK Parti hükümeti de kazada sorumlu hale geldi” dedi. Gaz izleme operatörünün telsiz konuşmasına ait ses kayıtları da ortaya çıktı.
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz’ın Amasra’da yaşanan maden faciasıyla ilgili Türkiye Taşkömürü Kurumu’na sorduğu sorulara cevap geldi.
Yavuzyılmaz’ın soruları ve gelen cevap şu biçimde:
“Soru: Gaz izlemede limit pahalar nedir? Limit bedellere ulaşıldığında ne yapılmaktadır? Facia vardiyası öncesi ve facia anında limit bedellere ne vakit ulaşılmıştır? Limit bedellere ulaşıldığında ne yapılmıştır? O işyerinin terk edilmesi konusunda ikaz ve talimat verilmiş midir?”
“Yanıt: CH4 (Metan) için 1. alarm kıymeti yüzde 1’dir. 2. Alarm pahası yüzde 1,5 ve bu bedele ulaşıldığında elektrikli ekipmanların gücü kesilmektedir ve Merkezi Gaz İzleme Sistemi Yönergesine nazaran hareket edilmektedir ve Yönerge ektedir.
Operatörün telsizle metan gazı ikaz görüşmesi
Olay günü yapılan ihtarlar aşağıdaki üzeredir:
Saat 18:00’de -320 Kalın Damar Üst Taban yolunda CH4 (Metan) kıymetinin 1,45 olduğu bilgisi, Merkezi Gaz izleme operatörü tarafından ocak çalışanlarına telsiz ile bildirilmiştir. Saat 18:00’de Vardiya Mühendisine bilgi vermek için 4124 nolu telefon araması esnasında, Telsiz anonsu ses kayıtlarına geçmiştir. (73613 nolu waw dosyası). 18:01’de Metan yüzde 1,5 olduğu için devre kesici düşmüş bölgedeki elektrik gücü kesilmiştir. 4154 nolu ocak elektrik servisi, telefon ile aranmıştır. Kimseye ulaşılamamıştır. 18:09’da 4343 nolu telefon aranmış meşgul olduğu için görüşme yapılamamıştır. 18:09’da 4352 nolu telefon aranarak telefonu açan kişiye, ocağı derhal boşaltın talimatı verilmiştir. 18:10’da tüm birimlere ocağı boşaltma talimatı telsiz ile bildirilmiştir. Telefon görüşme kayıtlarına bu telsiz anonsu kayıt altına alınmıştır.”
“Tek bir kişi olarak tıpkı anda tüm kotlardaki çalışanlara ulaşması mümkün değil”
Gelen cevapla ilgili değerlendirmelerde bulunan ve facianın yaşandığı gün tek operatörün çalışmasını eleştiren Yavuzyılmaz, şunları söyledi:
“Amasra’da grizu patlamasının gerçekleştiği vardiyada iki merkezi gaz izleme operatörü bulunması gerekirken yalnızca tek bir merkezi gaz izleme operatörünün bulunduğunu resmî dokümanla tespit ettik. Türkiye Taşkömürü Kurumu Merkezi İzleme Sistemi Yönergesine nazaran; merkezi gaz izleme servisinde en az iki kişinin, iki teknikerin görevlendirilmesi gerektiği bir kural olarak belirlenmiş. Fakat 14 Ekim 2022 tarihinde saat 18.09’daki grizu patlamasında, bu vardiyada yalnızca tek bir operatör bulunuyor. Bu operatör de metan gazı oranı yükselince maden ocağındaki çalışanları uyarmak için tıpkı anda hem ocak içi dahili çizgi telefonundan ve telsizden ikazlar yapmak için daima bir telefon trafiği yaratıyor. Fakat tek bir kişi olarak birebir anda tüm kotlardaki çalışanlara ulaşması mümkün değil. 18.09’da yani tam da patlamanın gerçekleştiği dakikada çok kritik bir arama yapıyor. İşte bu aramayla -300 2. Rekup kalın damarda çalışan 11 maden emekçisinin bulunduğu yere yakın ocak içi dahili çizgisi arıyor ve telefon açılıyor. Telefondaki sese acil olarak maden ocağını terk etmeleri gerektiğini bildiriyor. Bu talimatı alan, telefonu açan madenci, arkadaşlarını çabucak uyararak ayağın boşaltılması gerektiğini söylüyor. Buradaki 11 madencinin 10’u süratli bir biçimde bulundukları ayaktan çıkıp maskelerini takarak kurtuluyor. Lakin bir madenci maalesef hayatını kaybediyor. Bir operatör yetişebildiği kadar yeri arıyor, ulaşmaya çalışıyor. 10 personelin hayatını kurtarıyor.”
“AK Parti hükümeti maden ocaklarındaki teknik işçi ve maden emekçi sayısındaki eksikliği göz nazaran göre gidermedi”
“Bu vardiyada mevzuata yazdığı üzere merkez gaz izleme servisinde en az iki operatör olsaydı; metan gazı tehlikesi yükseldiğinde birebir anda hem ocak içi dahili çizgiden hem telsizlerden daha fazla kotta çalışan daha fazla madenciye ulaşmak onları uyarmak ve hayatlarını kurtarmak mümkün olabilirdi. Hatta metan gazı tehlikesi yükseldikçe yapılacak bu ihtarlarla tahminen de bu grizu patlamasının olması engellenebilirdi. Ancak AK Parti hükümeti maden ocaklarındaki teknik işçi ve maden emekçi sayısındaki eksikliği göz nazaran göre gidermedi ve kazayla ilgili yayınlana uzman ön raporundaki kaza kusur tespitinde teknik işçi sayısındaki eksiklikle AK Parti hükümeti de kazada sorumlu hale geldi. Halbuki Sayıştay maden ocaklarındaki eksik emekçi sayısı ve eksik teknik işçi sayısıyla ilgili tekraren sefer uyarmıştı.
“İzleme operatörü temmuz ayında dilekçe ile uyarmış”
Yine kurum içinde patlamanın yaşandığı Amasra maden ocağında çalışan merkez gaz izleme servisindeki bir operatör 10 Temmuz 2020 tarihinde kuruluşa resmi bir dilekçe vererek merkezi gaz izleme servisinde tek bir kişi olarak çalışmak zorunda kaldığını ve bu durumun hayati bir sorun olduğunu ve daha evvel Karadon maden ocağında gerçekleşen kazada merkez gaz izleme servisindeki operatörün tek kaldığı için lavabo muhtaçlığını gidermek için dışarı çıktığını ve bu esnada yükselen metan gazı tehlikesini farkına varılamadığını, gerekli ihtarları yapılamadığını ve maden personellerinin hayatını kaybettiğini örnek gösteriyor. Bu nedenle tek kişi kalmasından kaynaklanacak durumlarda oluşan ihmalin can alabileceği konusunda ihtarlar yapıyor. Lakin bu dilekçenin gereği yapılmadı ve 14 Ekim 2022 tarihinde patlama gerçekleştiğinde merkez gaz izleme servisinde tek bir operatör vardı.”