TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Asya Parlamenter Asamblesi (APA) üye ülkeleri toplantısında, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ı, başından bu yana Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi, ateşkes, tahıl koridoru oluşturulması üzere mevzulardaki uğraşlarını anlatarak “Nobel Barış Ödülü” için aday gösterdiğini, bu tarihi vesikada imzasının olmasını istek eden parlamenterlerin, sekretaryayla irtibata geçebileceklerini söyledi.
Asya bölgesinde barış, refah, ekonomik ve toplumsal bağlantılar mevzularında parlamentoların iş birliğini geliştirmeyi hedefleyen ve Türkiye’nin periyot başkanlığını yürüttüğü APA 13’üncü Genel Kurulu, TBMM Başkanı ve APA Başkanı Mustafa Şentop’un ev sahipliğinde Antalya’da başladı. ‘Değişen Milletlerarası Dinamiklerde Çok Taraflılığın Teşvik Edilmesi’ temasıyla toplanan genel şuraya, APA üyesi 27 ülkeden parlamenter heyetler katılıyor. Toplantıda Azerbaycan Milli Meclis Başkanı Sahibe Gafarova’nın yanı sıra Doğu Timor, İran, Suudi Arabistan, Türkmenistan ve Yemen’in meclis liderleri, Irak, Filistin, Rusya, Ürdün, Umman heyetlerine ise meclis lider vekilleri başkanlık ediyor. TBMM Lideri Mustafa Şentop, APA 13’üncü Genel Kurulu kapsamında çok sayıda ülkenin meclis lideriyle ikili görüşmeler de yaptı.
“Dünya nüfusunun yüzde 60’ı Asya’da”
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, son 4 genel şuraya mesken sahipliği yapmanın, Asya kıtası ve APA’ya verdikleri kıymetin göstergesi olduğunu söyledi. Türkiye olarak Asya’ya ve Asya’daki dostlara muhabbetin her mecrada artarak devam edeceğini, bağları geliştirme çabasının süreceğini belirten Şentop, 15 Kasım 2022’de tarihte birinci kere dünya nüfusunun 8 milyara ulaştığını, sırf 70 yıllık müddette 3 katına ulaşan dünya nüfusunun bugün yüzde 60’lık kısmının Asya’da yaşadığını kaydetti. Şentop, en kalabalık 10 ülkenin 5’inin de Asya ülkesi olduğunu lisana getirdi.
“Değişen dinamiklerle baş etmek zorundayız”
Nüfus artışının fırsatlar ve rahmet kadar zorluklara yol açtığını, zorlukları aşacak önlemler geliştirilmesi gerektiğini anlatan Şentop, “Ekonomik krizler, savaşlar, salgınlar, kuraklık, göç hareketleri, başta Batı dünyası olmak üzere tüm dünyada yükselen ırkçılık ve yabancı düşmanlığı, hibrit tehditler, memleketler arası şirketlerin ulusal mevzuatların gerisinden dolanma teşebbüsleri, keyfi yaptırımlar, global güç savaşları ve istikrar arayışları üzere birçok eski ve yeni kuşak sorunla karşı karşıyayız. Elbet birbirlerinin hem sonucu hem de sebebi olan grift problemlerle ve değişen dinamiklerle baş etmek zorundayız. Aksi takdirde vatandaşlarımızın huzuru, ülkelerimiz istikrarı tehdit altında kalacaktır” dedi.
“Suriyeli sığınmacılar 11 yılı doldurdu”
2014’ten bu yana en fazla sığınmacı nüfusuna konut sahipliği yapan ülke olarak bu yükün memleketler arası toplum tarafından hakkaniyete uygun formda paylaşılmadığını ifade eden TBMM Başkanı Şentop, “Suriye’deki ihtilaf nedeniyle ülkeden kaçan milyonlarca Suriyelinin, sığınmacı olarak 11 yılını doldurmuş olması, maalesef bu durumun açık bir göstergesini teşkil ediyor. Göçe neden olan sıkıntıların kaynağında çözülmesinin kıymeti, insani kaidelerin kritik bir hal aldığı Afganistan’da da net biçimde görülmektedir. Başta sistemsiz göç, terörizm ve uyuşturucu kaçakçılığı olmak üzere Afganistan’daki istikrarsızlıktan beslenen hudut aşan sıkıntılar bulunduğu hepimizin malumudur” dedi.
Afganistan’a bayanlar için çağrı
Afganistan’da kalıcı barış ve istikrarın tesisinin lakin Afgan halkının her ferdinin insan onuruna yakışır yaşama kavuşmasıyla sağlanacağına değinen Şentop, “Etnik, siyasi tüm kısımların dahil olacağı kapsayıcı bir siyasi sistemin kurulmasıyla mümkündür. Gelinen evrede maalesef Afganistan’da özlenen ve beklenen gelişmeleri göremiyoruz. Son olarak bayanları toplumsal ve iş hayatından büsbütün dışlamayı hedefleyen uygulamalara yenileri eklenmiştir. Bu kararların geri alınması istikametinde başta İslam dünyası olmak üzere tüm milletlerarası topluluktan ortak bir ses yükselmektedir. Türkiye olarak şimdiye kadar olduğu üzere kardeş Afgan halkına başta insani yardımlar olmak üzere her alanda takviyemizi sürdüreceğiz” diye konuştu.
Myanmar ve Filistin sorunu
Myanmar’daki insani krizin tesirlerinin artarak, Filistin probleminin tüm çözümsüzlüğüyle devam ettiği mevzulara da dikkat çeken Şentop, “Filistin-İsrail ihtilafının, 1967 sonlarında başşehri Doğu Kudüs olan hâkim, bağımsız ve coğrafik bütünlüğü haiz bir Filistin Devleti’nin kurulmasıyla sonuçlanacak formda tahlile kavuşturulmasını arzuluyoruz. Orta Doğu’da kalıcı barış ve istikrarın tesis edilebilmesi için Filistin-İsrail sıkıntısının milletlerarası hukuk ve BM kararları çerçevesinde adil ve kapsamlı tahlile kavuşturulmasının mecburî olduğunu her vesileyle vurguluyoruz ve vurgulamaya devam edeceğiz. Elbet, kıtamızda ve bölgelerimizde daha birçok sorun var, her birini tek tek anlatmamız vakit kısıdımız nedeniyle mümkün değil. Lakin vurgulamak isterim ki Türkiye olarak her durum ve koşulda mazlumun ve haklının yanındayız yanında olmaya devam edeceğiz” dedi.
“Mevcut BM sistemi işlevsizdir”
Küresel sorunların çözümünün, iş birliği ve aktif çok taraflılık temelindeki ortak eforlara bağlı olduğunu vurgulayan Şentop, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Yeni ve daha adil bir dünya mümkün’ anlayışı ve ‘Dünya beşten büyüktür’ prensibini hatırlatarak, şunları söyledi:
“Başta Güvenlik Kurulu olmak üzere Birleşmiş Milletler ve öbür çok-taraflı kurumların günümüzün gereksinimlerini karşılayacak halde ıslahata tabi tutulması çok taraflılığın daha fonksiyonel bir biçimde tesis edilmesi noktasında en büyük adım olacaktır. Mevcut BM sistemi işlevsizdir, köhnedir ve her şeyden değerlisi adaletsizdir. BM’ye kelamda öncülük edenler ve onun kurallarını inşa edenler bu kurallardan kendilerini muaf tutuyorlar. Böylesi bir durum çok taraflılık değil, olsa olsa batı-taraflılık olarak isimlendirilebilir. Siz değerli konuklarımızdan arzum, ‘Dünya beşten büyüktür’ prensibini desteklemeniz, gittiğiniz her yere bildiri olarak iletmeniz ve daha adil birçok taraflılığın inşasının mümkün olduğunu anlatmanızdır.”
Nobel Barış Mükafatı için takviye çağrısı
Türkiye olarak son sefer APA devir başkanlığını üstlendiklerini açıklayan TBMM Başkanı Şentop, APA üyesi ülkelerin heyetlerine de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ‘Nobel Barış Ödülü’ aday göstermesi konusunda takviye vermeleri davetinde bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, başından bu yana Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi, öncelikle ateşkes olmakla birlikte adil bir barışın diplomasi yoluyla sağlanması, savaşın olumsuz tesirlerinin giderilmesi için çalıştığını ve davetlerde bulunduğunu anlatan Şentop, şöyle konuştu:
“Bu bağlamda örneğin Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden ihracına yönelik İstanbul mutabakatının hayata geçirilmesi Sayın Cumhurbaşkanımızın gayretleriyle sağlanmıştır. Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, güç güvenliği konusunda da değerli inisiyatifler almaktadır. Bu alanda da ortaya çıkan krizlerin derinleşmesinin önüne geçmeye çalışıyor. Ben şahsen bu gayretlerin milletlerarası topluluk tarafından da somut biçimde kayıt altına alınması gerektiğini düşünerek Sayın Cumhurbaşkanımızı Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdim. Sevgili dostum Pakistan Senato Lideri Sayın Muhammed Sadık Sanjrani de geçtiğimiz hafta Norveç Nobel Komitesi’ne yazdığı mektupla Ukrayna krizinin tahliline yönelik eforlarından ötürü Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ı Nobel Barış Mükafatı için aday gösterdi. Bu vesileyle siz değerli konuklarımız ve dostlarımızın da bu mevzuda dayanaklarını beklediğimi tabir etmek istiyorum. Bu tarihi vesikada imzasının olmasını dilek eden parlamenterler sekretaryamızla irtibata geçebilirler.” (DHA)